GALERIA MALARSTWA POLSKIEGO
Wystawa stała prezentowana w Ratuszu to zbiór dzieł reprezentatywny dla dziejów malarstwa od 2. poł. XVIII do 1. poł. XX w., liczący ponad 120 prac najwybitniejszych malarzy polskich i obcych.
Do najstarszych dzieł należą obrazy malowane na zamówienie przez włoskich artystów: Jana Chrzciciela Lampiego, Józefa Grassiego i Marcelego Bacciarellego. W tej części prezentacji na uwagę zasługują również dwa okazałe portrety Jana Klemensa Branickiego oraz jego żony Izabeli, autorstwa anonimowych artystów. Należą one do nielicznych zachowanych pamiątek po tych zasłużonych dla historii Białegostoku magnatach.
Wiek XIX to okres manifestacji polskości. Mówiąc o patriotyzmie w malarstwie, nie sposób pominąć takich artystów jak Jan Matejko czy malarski ród Kossaków – których obrazy odnajdziemy w białostockiej galerii. Niezwykłym odkryciem 1. poł. XIX w. stała się sztuka Piotra Michałowskiego, uważanego za pierwszego polskiego malarza o europejskim formacie. Kunszt tego wybitnego artysty możemy podziwiać na przykładzie obrazu Amazonka, który zdobi naszą wystawę stałą. Dumą galerii jest zespół płócien polskich malarzy wykształconych w Akademii Monachijskiej. Wśród jej najwybitniejszych uczniów można wymienić chociażby Juliana Fałata czy Józefa Chełmońskiego. Prawdziwym arcydziełem w tej grupie jest Wyjazd powozem Alfreda Wierusza-Kowalskiego.
Przemiany w sztuce 2. poł. XIX w. ilustrują znakomite obrazy Olgi Boznańskiej i artystów związanych z krakowską Akademią Sztuk Pięknych, m.in. Jacka Malczewskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Jana Stanisławskiego i wielu innych. U schyłku XIX stulecia ruch artystyczny zwany Młodą Polską objawił się wieloma dokonaniami we wszystkich dziedzinach kultury. Wśród młodopolskich tematów prezentowanych w białostockiej galerii możemy odnaleźć fascynacje podróżami, wsią oraz góralszczyzną w pracach takich artystów jak Edward Okuń, Julian Fałat czy Wincenty Wodzinowski. Modernizm wiązał się z otwarciem na nowe nurty i prądy artystyczne, jak chociażby symbolizm reprezentowany przez obecne na wystawie dzieła Jacka Malczewskiego.
Bogactwo nurtów malarstwa w pierwszych dekadach XX w. możemy podziwiać na płótnach uczniów tzw. szkoły pejzażowej, Jana Stanisławskiego, artystów wileńskich czy fenomenu artystycznego, jakim jest do dziś twórczość Stanisława Ignacego Witkiewicza. II wojna światowa przerwała na pewien czas rozwój malarstwa polskiego i jest ona zarazem pewną ramą czasową zamykającą zbiory prezentowane w białostockim ratuszu.
