Skarb brązów z Brańska

W zbiorach Działu Archeologii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku znajduje się unikatowy zespół ozdób brązowych kultury łużyckiej z Brańska.

Odkryty został przypadkowo w 1972 r., w rozłożystej dolinie Nurca na piaszczystym wyniesieniu otoczonym torfowiskami, zdeponowany ok. 1 m pod powierzchnią gruntu. Być może ozdoby, posiadały organiczne opakowanie, które jednak się nie zachowało.

Przedmioty wchodzące w skład zespołu to formy powszechne dla ozdób społeczności późnej kultury łużyckiej z terenów Mazowsza i Podlasia. Należy je datować w przedziale od ok. 620 do 550/530 lat p.n.e.

Bransoleta spiralna typu kujawskiego, wymiary: wys. 7,5 cm; śr. 6,8 cm. Waga: 196 g
MB/A/277/2435

Bransoleta spiralna, dziewięciozwojowa wykonana z taśmy płasko-wypukłej o największej szerokości 0,8 cm. Obydwa końce zwężone. Brak zdobień.

Bransoleta spiralna typu kujawskiego, wymiary: wys. 10,8 cm; śr. 6,8 cm. Waga: 214 g
MB/A/277/2436

Bransoleta spiralna, jedenastozwojowa wykonana z taśmy płasko-wypukłej o największej szerokości 0,8 cm. Jeden koniec zwężony, drugi nie zachowany w całości. Kraniec zwężony zdobiony wzdłuż wewnętrznej krawędzi na długości 2,9 cm nacięciami ukośnych kresek. Drugi koniec (uszkodzony) ornamentowany od strony zewnętrznej na długości około 1 i 1/4 zwoju. Zdobienie złożone z ciągłego układu naprzemiennych nacięć tworzących motyw jodełki. Kierunek nacięć jest zmienny w układzie segmentowanym, co około 2-3 cm.

Nagolennik typu staromińskiego, wymiary: śr. 12,7 cm; śr. pręta 1,5 cm. Waga: 555 g
MB/A/277/2437

Okaz zachowany w całości, wykonany z litego pręta brązowego o okrągłym przekroju poprzecznym obejmujący 1 i 1/4 zwoju. W rzucie od góry zbliżony do okręgu. Końcówki pręta pogrubione guzikowato, nieco asymetrycznie. Powierzchnia zewnętrzna nagolennika zdobiona na całej długości obwodu segmentowanym układem poprzecznych kresek oraz diagonalnych, przecinających się linii rytych tworzących motyw tzw. siatki rombookiej. Zakończenia nagolennika nieornamentowane.

Nagolennik typu staromińskiego, wymiary: śr. 12,8 cm; śr. pręta 1,3 cm. Waga: 623 g
MB/A/277/2438

Nagolennik typu staromińskiego, wymiary: śr. 12,8 cm; śr. pręta 1,3 cm. Waga: 530 g
MB/A/277/2439

Okaz zachowany w całości, wykonany z litego pręta brązowego o okrągłym przekroju poprzecznym obejmujący 1 i 1/5 zwoju. W rzucie od góry zbliżony do okręgu. Końcówki pręta pogrubione guzikowato, asymetrycznie. Powierzchnia zewnętrzna nagolennika zdobiona jest na całej długości obwodu segmentowanym układem poprzecznych kresek oraz diagonalnych, przecinających się linii rytych tworzących motyw tzw. siatki rombookiej złożony z trzech „oczek” w linii. Jeden z krańców nagolennika (mocniej wyodrębniony) ornamentowany od czoła rytym motywem krzyża wypełnionego poprzecznymi kreskami.

Nagolennik typu staromińskiego, wymiary: śr. 12,5 cm; śr. pręta 1,3 cm. Waga: 481 g
MB/A/277/2440

Okaz zachowany w całości, wykonany z litego pręta brązowego o okrągłym przekroju poprzecznym obejmujący 1 i 1/5 zwoju. W rzucie od góry zbliżony do okręgu. Końcówki pręta pogrubione guzikowato, asymetrycznie. Powierzchnia zewnętrzna nagolennika zdobiona na całej długości obwodu segmentowanym układem poprzecznych kresek oraz diagonalnych, przecinających się linii rytych tworzących motyw tzw. siatki rombookiej złożony z trzech „oczek” w linii. Jeden z krańców nagolennika (mocniej wyodrębniony) ornamentowany od czoła rytym motywem krzyża wypełnionego poprzecznymi kreskami.

Nagolennik typu staromińskiego, wymiary:śr. 11,7 cm; śr. pręta 0,9 cm. Waga: 220 g
MB/A/277/2441

Okaz zachowany w całości, wykonany z litego pręta brązowego o okrągłym przekroju poprzecznym obejmujący 1 i 1/5 zwoju. W rzucie od góry zbliżony do okręgu. Końcówki pręta pogrubione guzikowato. Powierzchnia zewnętrzna nagolennika zdobiona na całej długości obwodu segmentowanym układem poprzecznych kresek oraz diagonalnych, przecinających się linii rytych tworzących motyw tzw. siatki rombookiej. Zakończenia nagolennika nieornamentowane.

Nagolennik typu staromińskiego, wymiary: śr. 10,5 cm; śr. pręta 1,0 cm. Waga: 204 g
MB/A/277/2442

Okaz zachowany w całości, wykonany z litego pręta brązowego o okrągłym przekroju poprzecznym obejmujący 1 i 1/3 zwoju. W rzucie od góry zbliżony do okręgu. Końcówki pręta pogrubione pieczątkowato. Powierzchnia zewnętrzna nagolennika zdobiona przy zakończeniach. Z jednej strony jest to segmentowana kompozycja złożona z poprzecznych nacięć i ulokowanych pomiędzy nimi motywów jodełki zbudowanej z krótkich nacięć. Przy drugim krańcu widoczna jest tylko jodełka. Zakończenia nagolennika nieornamentowane.

Nagolennik typu staromińskiego, wymiary: śr. 11,2 cm; śr. pręta 0,8 cm. Waga: 136 g
MB/A/277/2443

Nagolennik typu staromińskiego, wymiary: śr. 11,3 cm; śr. pręta 0,7 cm. Waga: 139 g
MB/A/277/2444

Nagolennik typu staromińskiego, wymiary: śr. 11,1 cm; śr. pręta 0,8 cm. Waga: 139 g
MB/A/277/2445

Okaz zachowany w całości, wykonany z litego pręta brązowego o okrągłym przekroju poprzecznym obejmujący 1 i 1/8 zwoju. W rzucie od góry zbliżony do okręgu. Końcówki pręta pogrubione pieczątkowato. Powierzchnia zewnętrzna nagolennika zdobiona na całej długości obwodu. W około 3 ma on formę segmentowanego układu poprzecznych nacięć, pomiędzy którymi ulokowano kompozycję wydłużonych trójkątów wypełnionych nacięciami. Przy krańcach, na długości około 5 cm, ornament przyjmuje kompozycję tzw. jodełki złożonej z krótkich nacięć. Zakończenia nagolennika nieornamentowane.

Nagolennik typu staromińskiego, wymiary: śr. 10,5 cm; śr. pręta 0,7 cm. Waga: 97 g
MB/A/277/2446

Okaz zachowany fragmentarycznie w około 3 obwodu, wykonany z litego pręta brązowego o okrągłym przekroju poprzecznym. W rzucie od góry zbliżony do wycinka okręgu. Jedyna z zachowanych końcówek uformowana pieczątkowato. Powierzchnia zewnętrzna nagolennika zdobiona na całej długości obwodu. W około 3 ma on formę segmentowanego układu poprzecznych nacięć, pomiędzy którymi ulokowano kompozycję, dość niestarannie wykonanych, wydłużonych trójkątów wypełnionych nacięciami. Przy zachowanej końcówce, na długości około 4 cm, ornament przyjmuje kompozycję tzw. jodełki złożonej z krótkich nacięć. Zakończenie nagolennika nieornamentowane.

Nagolennik typu staromińskiego, wymiary: śr. 11,5 cm; śr. pręta 0,8 cm. Waga: 162 g
MB/A/277/2447

Okaz zachowany w całości, wykonany z litego pręta brązowego o okrągłym przekroju poprzecznym obejmujący 1 i 1/8 zwoju. W rzucie od góry zbliżony do okręgu. Końcówki pręta pogrubione pieczątkowato. Powierzchnia zewnętrzna nagolennika zdobiona na całej długości obwodu. W około 3 ma on formę segmentowanego układu poprzecznych nacięć, pomiędzy którymi ulokowano kompozycję wydłużonych trójkątów wypełnionych nacięciami. Przy krańcach, na długości około 3,5 cm, ornament przyjmuje kompozycję tzw. jodełki złożonej z krótkich nacięć. Zakończenia nagolennika nieornamentowane.

Nagolennik typu staromińskiego, śr. 11,7 cm; śr. pręta 1,0 cm. Waga: 256 g
MB/A/277/2448

Okaz zachowany w całości, wykonany z litego pręta brązowego o okrągłym przekroju poprzecznym obejmujący 1 i 1/4 zwoju. W rzucie od góry zbliżony do okręgu. Końcówki pręta pogrubione guzikowato. Powierzchnia zewnętrzna nagolennika zdobiona na całej długości obwodu segmentowanym układem poprzecznych kresek oraz diagonalnych, przecinających się linii rytych tworzących motyw tzw. siatki rombookiej złożony z dwóch „oczek” w linii. Końce okazu nieornamentowane.

Naszyjnik tordowany typu kujawskiego, wymiary: śr. 16,8 cm; śr. drutu 0,6 cm; dł. zakończeń 8,7 cm; szer. zakończeń 2,3 cm. Waga: 100 g
MB/A/277/2450

Okaz zachowany w całości obejmuje około 9/10 zwoju. W rzucie od góry zbliżony do okręgu. Połowa obwodu tordowana (skośnie żłobkowana). Wydłużone zakończenia przekute w płaską blachę. Jedno z nich zakończone uszkiem, drugie nie zachowało się. W rzucie bocznym trójkątne. Na ich powierzchni zewnętrznej widoczny delikatny, częściowo zatarty ornament ryty złożony z segmentowanych układów poprzecznych linii, zygzaków oraz jodełek wypełnionych kreskowaniem.

Naszyjnik tordowany typu kujawskiego, wymiary: śr. 14,2 cm; śr. drutu 0,6 cm; dł. zakończeń 7,2 cm; szer. zakończeń 2,1 cm. Waga: 73 g
MB/A/277/2451

Okaz zachowany w całości obejmuje około 9/10 zwoju. W rzucie od góry zbliżony do okręgu. 2/3 obwodu tordowane (skośnie żłobkowana). Wydłużone zakończenia przekute w płaską blachę i zakończone uszkiem. W rzucie bocznym trójkątne. Na ich powierzchni brak zachowanych zdobień.

Naszyjnik tordowany typu kujawskiego, wymiary: śr. 16,8 cm; śr. drutu 0,6 cm; dł. zakończeń 7,2 cm; szer. zakończeń 1,7 cm. Waga: 95 g
MB/A/277/2452

Okaz zachowany w dwóch fragmentach, przełamany w około 1/3 obwodu. W rzucie od góry zbliżony do okręgu obejmującego około 9/10 zwoju. 2/3 obwodu tordowane (skośnie żłobkowana). Wydłużone zakończenia przekute w płaską blachę i zakończone uszkami. W rzucie bocznym trójkątne. Na ich powierzchni zewnętrznej widoczny ornament ryty złożony z trzech pasm rytych kółek z zaznaczonym środkiem. Od centralnego okręgu promieniście rozchodzą się pasma krótkich nacięć tworzących znak X pomiędzy nimi ulokowano analogicznie komponowane linie poprzeczne.

Naszyjnik tordowany typu kujawskiego, wymiary: śr. 19,5 cm; śr. drutu 0,7 cm; dł. zakończeń 9,4 cm; szer. zakończeń 1,9 cm. Waga: 123 g
MB/A/277/2453

Okaz zachowany w dwóch fragmentach, przełamany w około 1/2 obwodu (miejsce przełamania nie składa się). Naszyjnik obejmujący około 7/8 zwoju w rzucie od góry eliptyczny. Połowa obwodu tordowana (skośnie żłobkowana). Wydłużone zakończenia przekute w płaską blachę i zakończone uszkiem. W rzucie bocznym trójkątne. Na ich powierzchni brak zachowanych zdobień.

Naszyjnik tordowany typu kujawskiego, wymiary: śr. 17,5 cm; śr. drutu 0,7 cm; dł. zakończeń 7,2 cm; szer. zakończeń 2,2 cm. Waga: 120 g
MB/A/277/2454

Okaz zachowany w dwóch fragmentach, przełamany w około 1/3 obwodu. Naszyjnik obejmujący około 7/8 zwoju. Połowa obwodu tordowana (skośnie żłobkowana). Wydłużone zakończenia przekute w płaską blachę i zakończone uszkiem. W rzucie bocznym trójkątne. Na ich powierzchni brak zachowanych zdobień.

Ozdoba, wymiary: 1 – śr. 5 cm; wys. 2,1 cm; śr. drutu 0,3 cm; 2 – śr. 5,3 cm; wys. 2,7 cm; śr. drutu 0,3 cm; 3 – śr. 5,2 cm; wys. 2,6 cm; śr. drutu 0,3 cm; 4 – śr. 5,7 cm; wys. 2,9 cm; śr. drutu 0,3 cm. Waga: 221 g
MB/A/277/2455

Cztery spirale, w tym dwie jedenastozwojowe, jedna ośmiozwojowa i jedna sześciozwojowa wykonane z cienkiego drutu brązowego. Końcówki lekko ścienione. Brak ornamentu. Trzy z nich połączono z czwartym egzemplarzem poprzez ich nawinięcie

Powrót