Maski pośmiertne

Tradycja wykonywania masek pośmiertnych sięga czasów starożytności. W nowożytnej Europie do XIX w. maski pośmiertne były przydatne rzeźbiarzom przy wykonywaniu pomników i popiersi wybitnych osób. Później pełniły rolę pamiątek po sławnych postaciach. Maski pośmiertne tworzył też Alfons Karny. Traktował to jako swój obowiązek upamiętnienia wybitnych osobistości. Jako rzeźbiarz w ten sposób składał im hołd.

Kolekcję masek ze zbiorów Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego można podzielić na dwie grupy. Pierwszą stanowią maski wykonane bezpośrednio przez Karnego. Były to wizerunki osób ze świata nauki i kultury, które Artysta znał osobiście i utrzymywał z nimi bliskie relacje. Do nich możemy zaliczyć między innymi maski pośmiertne poetów: Juliana Tuwima, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Władysława Broniewskiego, Leopolda Staffa, aktorów i reżyserów: Kazimierza Opalińskiego, Leona Schillera i Jerzego Szaniawskiego oraz profesorów: Tadeusza Breyera i Stanisława Noakowskiego.

Drugą grupę stanowią tzw. repetycje. Były to odlewy z masek pośmiertnych wykonanych wcześniej przez innych rzeźbiarzy. Są to na przykład wizerunki: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Józefa Piłsudskiego, Maksima Gorkiego, Voltaire’a, czy królowej Marii Ludwiki.

Kolekcję uzupełniają autoportret Karnego wykonany w formie maski pośmiertnej z 1960 r., a także maska pośmiertna Artysty z 1989 r. autorstwa rzeźbiarza Wiktora Tołkina.

Maska starszego mężczyzny umieszczona na nieregularnej podstawie. Twarz chuda. Oczy zamknięte. Pod nosem wąsy. Poniżej ust widoczna broda. Uszy przyległe do głowy.
Maska starszego mężczyzny umieszczona na nieregularnej podstawie. Twarz chuda. Oczy zamknięte. Pod nosem wąsy. Poniżej ust widoczna broda. Uszy przyległe do głowy.

Maska pośmiertna Tadeusza Breyera, 1952 r., brąz, odlew, 35,0 x 21,5 x 18 cm
MAK/S/63

Maska starszego mężczyzny umieszczona na nieregularnej podstawie. Twarz chuda. Na czole widoczne zmarszczki. Oczy zamknięte. Nos wydatny. Usta wąskie. Lekko zadarta broda.
Maska starszego mężczyzny umieszczona na nieregularnej podstawie. Twarz chuda. Na czole widoczne zmarszczki. Oczy zamknięte. Nos wydatny. Usta wąskie. Lekko zadarta broda.

Maska pośmiertna Juliana Tuwima, 1953 r., brąz, odlew, 29,5 x 18,5 x 17 cm
MAK/S/62

Maska starszego mężczyzny umieszczona na nieregularnej podstawie. Twarz okrągła. Na czole widoczne zmarszczki. Oczy zamknięte. Nos regularny. Usta z wydatną dolną wargą. Włosy zaczesane do tyłu.
Maska starszego mężczyzny umieszczona na nieregularnej podstawie. Twarz okrągła. Na czole widoczne zmarszczki. Oczy zamknięte. Nos regularny. Usta z wydatną dolną wargą. Włosy zaczesane do tyłu.

Maska pośmiertna Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, 1953 r., brąz, odlew, 31 x 21 x 16 cm
MAK/S/64

Maska starszego mężczyzny umieszczona na nieregularnej podstawie. Oczy zamknięte. Nos regularny. Usta wąskie, zamknięte.
Maska starszego mężczyzny umieszczona na nieregularnej podstawie. Oczy zamknięte. Nos regularny. Usta wąskie, zamknięte.

Maska pośmiertna Leona Schillera, 1954 r., brąz, odlew, 27 x 19 x 16 cm
MAK/S/60

Maska starszego mężczyzny wykonana z gipsu, pokryta beżową patyną. Twarz wychudła. Na czole widoczne zmarszczki. Oczy zamknięte. Pod nosem widoczne wąsy. Usta wąskie.
Maska starszego mężczyzny wykonana z gipsu, pokryta beżową patyną. Twarz wychudła. Na czole widoczne zmarszczki. Oczy zamknięte. Pod nosem widoczne wąsy. Usta wąskie.

Maska pośmiertna Leopolda Staffa, 1957 r., gips patynowany, odlew 33 x 22,5 x 17,5 cm
MAK/S/83

Maska starszego mężczyzny o wychudzonej twarzy osadzona na półokrągłej podstawie. Włosy zaczesane do tyłu. Oczy zamknięte, nos wydatny. Uszy przylegle do głowy.
Maska starszego mężczyzny o wychudzonej twarzy osadzona na półokrągłej podstawie. Włosy zaczesane do tyłu. Oczy zamknięte, nos wydatny. Uszy przylegle do głowy.

Maska pośmiertna Leona Kruczkowskiego, 1962 r., brąz patynowany, odlew, 30 x 21 x 17 cm
MAK/S/87

Maska starszego mężczyzny o regularnej twarzy. Włosy zaczesane do tyłu. Oczy zamknięte, nos wydatny. Uszy przyległe do głowy.
Maska starszego mężczyzny o regularnej twarzy. Włosy zaczesane do tyłu. Oczy zamknięte, nos wydatny. Uszy przyległe do głowy.

Maska pośmiertna Władysława Broniewskiego, 1962 r., brąz, odlew, 30 x 18,5 x 15,5 cm
MAK/S/79

Maska starszego mężczyzny o regularnej twarzy. Włosy zaczesane do tyłu. Oczy zamknięte. Niewielki nos. Pod nosem widoczne wąsy. Uszy przyległe do głowy.
Maska starszego mężczyzny o regularnej twarzy. Włosy zaczesane do tyłu. Oczy zamknięte. Niewielki nos. Pod nosem widoczne wąsy. Uszy przyległe do głowy.

Maska pośmiertna Jerzego Szaniawskiego, 1970 r., brąz, odlew, 28,5 x 19 x 16,5 cm
MAK/S/61

Maska starszego mężczyzny o regularnej, wychudzonej twarzy. Włosy zaczesane do tyłu. Oczy zamknięte. Widoczne wydatne brwi. Niewielki nos. Uszy przyległe do głowy.
Maska starszego mężczyzny o regularnej, wychudzonej twarzy. Włosy zaczesane do tyłu. Oczy zamknięte. Widoczne wydatne brwi. Niewielki nos. Uszy przyległe do głowy.

Maska pośmiertna Feliksa Stamma, 1976 r., brąz, odlew, 33,5 x 19 x 18 cm
MAK/S/84

Maska starszego mężczyzny o wychudzonej twarzy lekko skierowanej w lewą stronę. Maska umieszczona na nieregularnej podstawie. Oczy zamknięte. Nos wydatny. Usta wąskie. Uszy przyległe do głowy.
Maska starszego mężczyzny o wychudzonej twarzy lekko skierowanej w lewą stronę. Maska umieszczona na nieregularnej podstawie. Oczy zamknięte. Nos wydatny. Usta wąskie. Uszy przyległe do głowy.

Maska pośmiertna Wincentego Kraśki, 1976 r., brąz, odlew, 36,5 x 23,5 x 20,0 cm
MAK/S/85

Maska starszego mężczyzny o regularnej twarzy. Głowa łysa. Oczy zamknięte. Nos spiczasty. Usta wąskie, zamknięte. Uszy przyległe do głowy.
Maska starszego mężczyzny o regularnej twarzy. Głowa łysa. Oczy zamknięte. Nos spiczasty. Usta wąskie, zamknięte. Uszy przyległe do głowy.

Maska pośmiertna Kazimierza Opalińskiego, 1979 r., brąz, odlew, 25,5 x 18,5 x 15,5 cm
MAK/S/59

Maska starszego mężczyzny. Twarz zaokrąglona. Oczy zamknięte, nieregularne. Nos spiczasty, lekko odchylony w lewą stronę. Usta wąskie, otwarte. Maska ujęta wraz z szyją.
Maska starszego mężczyzny. Twarz zaokrąglona. Oczy zamknięte, nieregularne. Nos spiczasty, lekko odchylony w lewą stronę. Usta wąskie, otwarte. Maska ujęta wraz z szyją.

Maska pośmiertna Adama Mickiewicza, (repetycja wykonana przez Alfonsa Karnego), 2. poł. XX w., brąz, odlew, 32,0 x 21,5 x 14,5 cm
MAK/S/91

Maska młodego mężczyzny wykonana z gipsu. Włosy zaczesane na lewą stronę. Czoło wysokie. Oczy zamknięte. Nos zakrzywiony. Twarz ujęta wraz z szyją.
Maska młodego mężczyzny wykonana z gipsu. Włosy zaczesane na lewą stronę. Czoło wysokie. Oczy zamknięte. Nos zakrzywiony. Twarz ujęta wraz z szyją.

Maska pośmiertna Fryderyka Chopina, (repetycja wykonana przez Alfonsa Karnego), 2. poł. XX w., gips patynowany, odlew, 31,0 x 23,5 x 17 cm
MAK/S/94

Maska pośmiertna starszego mężczyzny osadzona na nieregularnej podstawie. Twarz z widocznie zaznaczonymi wąsami i brwiami. Oczy zamknięte. Brak widocznych ust.
Maska pośmiertna starszego mężczyzny osadzona na nieregularnej podstawie. Twarz z widocznie zaznaczonymi wąsami i brwiami. Oczy zamknięte. Brak widocznych ust.

Maska pośmiertna Józefa Piłsudskiego (repetycja wykonana przez Alfonsa Karnego), 2. poł. XX w., gips patynowany, odlew, 31,0 x 23,5 x 17 cm
MAK/S/93

Maska starszego mężczyzny. Bujne włosy. Twarz zaokrąglona. Oczy zamknięte. Nos wydatny. Nad ustami gęste wąsy. Twarz ujęta wraz z szyją.
Maska starszego mężczyzny. Bujne włosy. Twarz zaokrąglona. Oczy zamknięte. Nos wydatny. Nad ustami gęste wąsy. Twarz ujęta wraz z szyją.

Maska pośmiertna Maksima Gorkiego (repetycja wykonana przez Alfonsa Karnego), 2. poł. XX w., gips, odlew, 39 x 24 x 19 cm
MAK/S/99

Maska kobiecej twarzy. Oczy i usta zamknięte. Regularny nos. Maska ujęta wraz z szyją.
Maska kobiecej twarzy. Oczy i usta zamknięte. Regularny nos. Maska ujęta wraz z szyją.

Maska pośmiertna królowej Marii Ludwiki (repetycja wykonana przez Alfonsa Karnego), 2. poł. XX w., brąz, odlew, 22,5 x 15,0 x 10,0 cm
MAK/S/96

Odcisk twarzy Alfonsa Karnego wraz z szyją. Na głowie zaznaczone włosy. Na czole widoczne zmarszczki. Oczy lekko przymrużone. Nad oczami brwi. Nos wydatny. Twarz uśmiechnięta.
Odcisk twarzy Alfonsa Karnego wraz z szyją. Na głowie zaznaczone włosy. Na czole widoczne zmarszczki. Oczy lekko przymrużone. Nad oczami brwi. Nos wydatny. Twarz uśmiechnięta.

Autoportret w formie maski pośmiertnej, 1960 r., gips patynowany, odlew, 34 x 19 x 14 cm
MAK/S/74

Maska starszego mężczyzny. Czoło wysokie, włosy zaczesane do tyłu. Oczy zamknięte. Nos wydatny. Usta zamknięte, wydatne.
Maska starszego mężczyzny. Czoło wysokie, włosy zaczesane do tyłu. Oczy zamknięte. Nos wydatny. Usta zamknięte, wydatne.

Wiktor Tołkin, Maska pośmiertna Alfonsa Karnego, 1989 r., brąz, odlew, 29 x 18,5 x 14 cm
MAK/S/82