Wieki XII i XIII to czas powstania, rozwoju i świetności grodów w Bielsku i Drohiczynie, położonych w północnej części Księstwa Włodzimiersko-Wołyńskiego (późniejszego Halicko-Wołyńskiego). Kartę historii tych wczesnośredniowiecznych ośrodków rozjaśniają przede wszystkim badania archeologiczne i nieliczne źródła pisane. Wśród zabytków odkrytych podczas badań archeologicznych wyróżniają się na tle innych artefaktów pod względem surowca, formy i aspektów technologiczno-technicznych przedmioty będące towarami luksusowymi (amfory z winem, bransolety szklane), nabywanymi w ramach wymiany handlowej z Cesarstwem Wschodniorzymskim, która świadczyła o dalekosiężnych powiązaniach i komunikacji kulturowej między Słowianami i Grekami, potwierdzonych również w przekazach pisanych. Te wyjątkowe przedmioty – fragmenty amfory z Bielska i bransolet szklanych z Drohiczyna, znajdujących się w zbiorach Działu Archeologii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku i Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, stały się tematem projektu badawczego mającego na celu wykonanie analiz składu chemicznego zabytków metodą fluorescencji rentgenowskiej XRF (nieinwazyjna) oraz LA-ICP-MS (spektrometria mas z jonizacją w plazmie indukcyjnie sprzężonej po ablacji laserowej). Wyniki badań umożliwiły ustalenie pochodzenia, określenie regionów, ośrodków i warsztatów ich produkcji. Amfora została wykonana na południowych wybrzeżach Półwyspu Krymskiego. Niektóre bransolety wykonane ze szkła o antycznej recepturze produkowano w greckich pracowniach szklarskich w Kijowie. Rezultaty prac i procesu badawczego zostały upowszechnione i wprowadzone do międzynarodowego obiegu naukowego poprzez publikację i prezentację na sympozjach. Projekt badawczy prowadzą Irena Taranta, kustosz w Dziale Archeologii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku i prof. Przemysław Niedzielski, Wydział Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Kierownik projektu: Irena Taranta
e-mail: i.taranta@muzeum.bialystok.pl
